MUZEUM CZĘSTOCHOWSKIE

Muzeum Częstochowskie jest najstarszą instytucją kulturalną regionu częstochowskiego. Odgrywa ogromną rolę w jego życiu społecznym i kulturalnym, wpływa znacząco na tradycję i historię. Muzeum Częstochowskie to już ponad sto lat działalności w zakresie gromadzenia, opracowywania i prezentowania zbiorów z zakresu historii, sztuki, przyrody, etnografii i archeologii. Jest placówką wielodziałową. Poza gromadzeniem i opracowywaniem eksponatów, zajmuje się upowszechnianiem wiedzy, prowadzi działalność wystawienniczą oraz badawczą, edukacyjną i wydawniczą. Odbywają się tu spotkania naukowe, kulturalne, promocje publikacji oraz kameralne koncerty. Muzeum posiada kilka obiektów wystawienniczych, rozmieszczonych na terenie miasta, służących do przygotowywania wystaw stałych lub czasowych.

Ratusz to najbardziej reprezentacyjny budynek Muzeum. Przez ponad sto lat był siedzibą administracyjnych władz miejskich, w 1967 r. został przekazany miejskiemu muzeum. Architektoniczny projekt obiektu opracował Franciszek Reinstein. Ratusz A po generalnym remoncie został udostępniony zwiedzającym w maju 2006 r. Mieści się tu stała wystawa historyczna pt.: „Dzieje miasta Częstochowy. Etap I. Od pradziejów do końca XVIII wieku; Etap II. Od 1793 do 1921 roku”. Ponadto realizowane są tu wystawy czasowe w cyklu „Gabinet wybitnych częstochowian” oraz prezentacje artystyczne młodych twórców w „Galerii Poddasze”.

Ratusz B, tzw. Odwach to siedziba dyrekcji Muzeum Częstochowskiego oraz pionu administracyjnego, budynek oddany został do użytku po gruntownym remoncie w 2005 r.

Pawilony Wystawowe w Parku im. Stanisława Staszica zostały wybudowane w 1909 r. w ramach ogólnopolskiej Wystawy Przemysłu i Rolnictwa. Kompleks użytkowany współcześnie przez Muzeum Częstochowskie składa się z Pawilonu Wystawowego, Zagrody Włościańskiej, Pawilonu Etnograficznego, Muzeum Górnictwa Rud Żelaza oraz Pawilonu Towarzystwa Akcyjnego Zawiercie, w którym już wkrótce zostanie udostępnione w celach edukacyjnych Multicentrum.

Muzeum Pielgrzymowania – Galeria Dobrej Sztuki to budynek znajdujący się przy al. Najświętszej Maryi Panny 47. Wybudowany został w 1875 r. – wówczas był siedzibą duchowieństwa prawosławnego. W 1973 r. kamienica została przekazana Muzeum. Dziś prezentujemy tutaj stałą wystawę poświęconą tradycji pielgrzymowania na Jasną Górę oraz ekspozycje zmienne z zakresu kultury i sztuki.

Dom Poezji – Muzeum Haliny Poświatowskiej to budynek przy ul. Jasnogórskiej 23 w Częstochowie, zamieszkiwany w okresie powojennym przez poetkę i jej rodzinę. W ramach stałej wystawy prezentowane są zachowane dokumenty, pamiątki i rękopisy wierszy. W programie muzeum znalazły się ponadto cykliczne spotkania literackie;

Galeria Malarstwa i Rzeźby XIX i XX wieku – zabytkowa kamienica, znajdująca się przy ul. Katedralnej 8 w Częstochowie. Obecnie prezentujemy w niej wystawy stałe ze zbiorów Działu Sztuki naszego Muzeum oraz stałą ekspozycję prac i pamiątek Jerzego Dudy-Gracza, wybitnego polskiego malarza, urodzonego w Częstochowie, zatytułowaną „Urodziłem się w Częstochowie...”.

Rezerwat Archeologiczny mieści zachowaną in situ część cmentarzyska kultury łużyckiej, odkrytego w 1955 r. w związku z pracami budowlano-ziemnymi, prowadzonymi przy budowie trasy tramwajowej i wiaduktu przy al. Pokoju. Na trwałe zakonserwowano 100 m² cmentarzyska. Od grudnia 2007 r. prezentowana jest w nim stała wystawa archeologiczna pt.: „Z mroku dziejów. Kultura łużycka”.

Charakterystyka zbiorów:

O atrakcyjności turystycznej Muzeum Częstochowskiego decyduje nie tylko jego korzystne położenie w samym sercu miasta, w otoczeniu znanych zabytków. Nie mniej ważny jest w tej mierze sam charakter Muzeum i jego zbiory, gromadzone w ramach kilku zasadniczych działów: archeologicznego- zbiory Działu stanowią zespoły materiałów z osad, cmentarzysk, zamków datowanych od środkowego paleolitu do czasów nowożytnych. Pochodzą z badań własnych Muzeum, przekazów Instytutu Archeologii UJ, Muzeum w Radomsku, Konserwatora Wojewódzkiego w Częstochowie oraz od indywidualnych darczyńców;
etnograficznego - bogata kolekcja rzeźby ludowej i malarstwa, narzędzi rolniczych i gospodarskich, z uwzględnieniem tradycji kowalstwa w regionie częstochowskim, strojów ludowych, przedmiotów codziennego użytku, sztuki dewocyjnej itp.;

historycznego- numizmatyka, militaria, dokumenty dotyczące historii miasta i regionu, a także muzealia artystyczno-historyczne oraz techniczne, związane z historią przemysłu częstochowskiego; w ramach Działu Historii w 2006 roku powołano Ośrodek Dokumentacji Dziejów Częstochowy, którego naczelnym zadaniem jest realizacja badań nad historią regionu oraz tworzenie zasobów dokumentacji przeszłości;

przyrodniczego- okazy flory i fauny Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, speleologiczne, paleontologiczne i geologiczne, entomologiczne;
sztuki - zbiory zawierają dzieła sztuki polskiej XIX/XX wieku w zakresie malarstwa (Malczewski, Mehoffer, Wyczółkowski, Stanisławski i inni), rzeźby, grafiki oraz kolekcje dzieł artystów związanych z regionem częstochowskim;

edukacji i wystaw – zajmuje się zarówno organizacją ekspozycji, jak i prowadzeniem szeroko zakrojonej akcji oświatowej, polegającej na przeprowadzaniu lekcji muzealnych;
obsługi - zajmuje się organizacją i opieką ekspozycji;
biblioteka - posiada zbiory, gromadzone drogą zakupu, prenumeraty, a także wymiany z innymi instytucjami, takimi jak biblioteki i muzea. Oferuje bogaty wybór tytułów - nie tylko publikacji naukowych, ale tez czasopism polskich i zagranicznych. Dysponuje księgozbiorem, obejmującym pozycje z dziedziny etnografii, archeologii, historii, historii sztuki, przyrody, ze szczególnym uwzględnieniem prac, tematycznie związanych z kulturą i historią regionu częstochowskiego.

MUZEUM HALINY POŚWIATOWSKIEJ

Mieści się w Częstochowie, przy ulicy Szczytowej 28/30. Urodzona 9 lipca 1935 roku w Częstochowie, w rodzinie Mygów. Studiowała filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim; z powodu koniecznej operacji serca wyjechała do USA (1958-1961). Po operacji lecząc się studiowała w Smith College w Northampton. Powróciwszy do kraju podjęła studia na Uniwersytecie Jagiellońskim, uzyskując dyplom magistra historii. W 1956 roku debiutowała w prasie literackiej. Opublikowała zbiory wierszy:

·      "Hymn bałwochwalczy" - 1958r.,

·      "Dzień dzisiejszy" - 1963r.,

·      "Odę do rąk" - 1966r.,

·      pośmiertnie ukazało się "Jeszcze jedno wspomnienie" - 1968r.

Zmarła 11 października 1967 roku w Krakowie, pochowana została na cmentarzu św. Rocha. W dwudziestą dziewiątą rocznicę śmierci poetki, 11 października 1996 roku Publicznej Szkole Podstawowej nr 8 nadano imię poetki i otworzono tam Muzeum Haliny Poświatowskiej. Mieści się ono w dwóch salach, w których znajdują się autentyczne rzeczy poetki: szal, torebka, sukienka, ulubione płyty i maszyna do pisania. Na ścianach wiszą fotografie poetki z przyjaciółmi i zdjęcia rodzinne. Na biurku znajduje się oryginalna fotografia Haliny Poświatowskiej z mężem i kuzynką - Anielą Tobołą. Amerykański okres życia zaznaczyły się kilkoma eksponatami: tomikiem pierwszego wydania "Hymnu bałwochwaliniczego", ofiarowanym przez Poświatowską kuzynowi z Ameryki, który przekazał go szkolnemu Muzeum. W Polsce jest tylko jedno muzeum poświęcone Halinie Poświatowskiej.

MUZEUM PRODUKCJI ZAPAŁEK

Mieści się w Częstochowie, przy ulicy Ogrodowej 68. Częstochowskie Zakłady Przemysłu Zapałczanego Spółka Akcyjna to firma ze 120-letnimi tradycjami. Najstarsza Fabryka Zapałek w Polsce, której początki działalności sięgają 1881 roku, po pożarze w 1913 roku została odbudowana. W 1925 roku fabrykę wydzierżawiono szwedzkiej Spółce eksploatacji Monopolu Zapałczanego. Ponownie spłonęła w 1939 roku, została kolejny raz odbudowana. Po II wojnie światowej wyremontowano wyeksploatowany park maszynowy. Pracująca zabytkowa linia technologiczna z lat 30 - tych ubiegłego stulecia, w połączeniu z zabudowaniami fabrycznymi z XIX wieku czyni Muzeum unikatem na skalę europejską. Główną atrakcją jest możliwość zwiedzenia pracującego zabytkowego parku maszynowego. Działa też galeria ze stałą ekspozycją rzeźb z jednej zapałki.